AZİZ ŞEHİTLERİMİZİN RUHLARI ŞAD OLSUN.
Çanakkale ve İstanbul Boğazları I. Dünya Harbinin kilit noktaları idi. Boğazlar daha savaş başlamadan Avrupa devletlerinin arasında en çok tartışılan konu olmuştu. Çanakkale'de bir cephe açma fikri, daha Osmanlı Devleti savaşa girmeden Ağustos 1914'de İngiliz Deniz Bakanı Churchill tarafından gündeme getirilmiştir. Boğazlar ve İstanbul'un alınmasıyla, Osmanlı Devleti saf dışı bırakılacaktı.
Batılı kaynakların "Gelibolu Savaşları" bizlerin ise "Çanakkale Muharebeleri" diye adlandırdığı savaşlar Kasım 1914- Ocak 1916 tarihleri arasında gerçekleşmiştir. Çanakkale üzerindeki mücadele Düvel-i Muazzama kuvvetlerinin 3 Kasım 1914'de Boğaz tabyaları bombalanmasıyla başladı. Bu kuvvetlerin içinde İngiliz, Fransız birlikleri, Rum ve Yahudi gönüllüleri, Anzaklar, Sihler, Gurkalar, Sudanlı zenciler, Senegalliler ve Faslı askerler vardı.
Asıl Çanakkale Muharebeleri 19-25 Şubat 1915 tarihinde başlamış ve 8,5 ay sürmüştür.
Deniz Muharebeleri 19 Şubat 1915'te Seddülbahir ve Kumkale tabyalarının bombalanmalarıyla başladı. Sabat saat 8.30'da 8 gemiden oluşan filo 16 bin metre mesafeden bombardımana başladı. Türk topçularının atışlarıyla filo geri çekilmek zorunda kaldı. Diğer saldırı 25 Şubatta yine Boğaz tabyalarına İngiliz Fransız ortak taarruzu ile başlayıp akşam saatlerine kadar devam etti. 26 Şubattan 18 Mart'a kadar deniz muharebeleri devam etti.
 |
| NUSRET MAYIN GEMİSİ |
Yüzbaşı Tophaneli Hakkı Bey kumandasındaki Nusret Mayın gemisi 7-8 Mart gecesi sabaha karşı sisli bir havada 26 mayını yüz metre aralıklarla boğazın 4.5m derinliğine döşedi. Mayınlar, Erenköy Koyunu kapamak için kıyıya paralel olarak döşendi. Bu mayınlarla Boğazdaki mayın hattı 11'e çıktı.
18 Mart 1915 sabahı Osmanlı keşif uçağı Boğaza doğru ilerleyen düşman gemilerini fark etti. Saat 10'a doğru 10 düşman gemisi iki kademe halinde boğaza yaklaşıyordu. Saat 10.30 'da 1. İngiliz tümeni Agamemnon kılavuzluğunda boğazdan içeri girerek "A savaş hattı"nda yerlerini aldı. Sağ yandan ilerleyen düşman gemisi Triumph saat 11.15'te Anadolu kıyısındaki obüs bataryalarımızı ateş altına almaya başladı. Bu ateşe İntepe'de bulunan Türk bataryaları karşılık veriyordu.
"A Savaş Hattı"nda batıdan doğuya doğru sırasıyla bulunan gemiler Queen Elizabeth, Agamemnon, Lord Nelson ve Inflexible yerlerini alırken. "B Savaş Hattı"nda Goulois, Charlemagne, Bouvet ve Suffren vardı. 18 Mart 1915 Saat 13.20'de Fransız gemisi Bouvet Anadolu Hamidiye bataryası tarafından ateş altına alındı. Bouvet gemisinin mermilerle cephaneliği havaya uçtu ve 18 Mart'ın ilk batan gemisi oldu. Saat 15.30 'da Mecidiye tabyalarının yoğun ateşine maruz kalan Goulois gemisi de suya gömüldü.
Boğaza giren mayın arama-tarama gemisi birkaç mayını etkisiz hale getirdi. Ancak Inflexible saat 16.05'te mayına çarparak su almaya başladı ve kendisini boğazdan zor çıkarttı. Ocean düşman gemisi 18.05'te mayına çarparak su almaya başlamasıyla terk edildi.
Sonuç olarak baktığımızda 7,5 saat süren deniz muharebesi Türk ordusunun kesin zaferiyle ve Çanakkale Geçilmez sözüyle son bulmuştur, düşman gemilerinden iki muhrip ve yedi mayın arama gemisi battı. Yedi zırhlı gemi görev yapamaz hale geldi. Çanakkale Mevki Kumandanı Cevad Paşa'ya "18 Mart Kahramanı", Padişah Sultan V. Mehmed Reşad'a gazi unvanı verildi. Bu savaşta Türk tarafından 26 Şehit, 53 yaralı varken, düşman tarafında 800 ölü tespit edilmiştir.
Çanakkaleyi denizden geçemeyeceğini anlayan İtilaf birlikleri 25 Nisan 1915'te Saros'a, 26 Nisan'da Kumkale'ye, 27 Nisan'da Seddülbahir ile Arıburnu arasına çıkarma yaparak kanlı
Kara Muharebelerini başlattılar. 19. Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal, 25 Nisan günkü çıkarmada kolordu ve ordu kumandanlarının emirlerini beklemeden 57. Alay'ı harekete geçirerek Conkbayı ve Kocaçimen tepelerine doğru yaklaşan Anzak Kolordusunu geri püskürttü.
10 Ağustos 1915'te Conkbayırı Taarruzunda bir şarapnel parçası Mustafa Kemal'in göğsündeki saate isabet etmiş ve saat parçalanmıştır. Arıburnu, Anafartalar ve Conkbayırı muharebelerinde Mustafa Kemal'in göstermiş olduğu üstün başarıdan dolayı rütbeleri 5 Mayıs 1915'ye Yarbaylıktan Albaylığa, 1 Eylül 1915'ye gümüş liyakat madalyasına, 17 Ocak 1916'da Altın liyakat madalyasına, 1 Şubat 1916'da İkinci rütbeden Osmani Nişanına ve 1 Nisan 1916'da Tuğgeneralliğe yükseltildi.
265 gün süren Çanakkale kara muharebelerinde çok yakın mesafedeki siperlerle geceli gündüzlü göğüs göğse çarpışmalar yaşanmıştır. Çanakkaleyi karadan da geçemeyeceklerini anlayan İtilaf kuvvetleri 20 Aralık 1915'ten itibaren gizlice çekilmeye başlaması ve 10 Ocak 1916'da tamamen Çanakkale'den çekilmişlerdir.
Muharebelerde her iki taraftan da ağır kayıplar verilmiştir. İtilaf Devletleri Çanakkale'ye 410.000 İngiliz, 79.000 Fransız olmak üzere yarım milyona yakın asker göndermiştir. Türk birliklerinin sayısı 500.000'e yakındır. İngiltere'nin kaybı 205.000, Fransızların zayiatı ise 49.000'dir. Türklerin zayiatı ise 211.000-250.000 arası şehit, yaralı ve kayıp vardır.
Bizi instagram adresimizden takip edebilirsiniz. "@tarihinicinden4" takip etmeyi unutmayın!!!
